çölyak hastalığı neden olur ne demek?

Çölyak hastalığı, genetik yatkınlığı olan bireylerde glüten adlı proteine karşı gelişen bir otoimmün reaksiyondur. Yani, bağışıklık sistemi glüteni yabancı bir madde olarak algılar ve ince bağırsaklara saldırır. Bu saldırı, ince bağırsakların iç yüzeyini kaplayan ve besin emilimini sağlayan villus adı verilen yapıların hasar görmesine neden olur. Villusların zarar görmesi, besinlerin yeterince emilememesine ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açar.

Çölyak hastalığının temel nedeni glüten duyarlılığı olsa da, hastalığın gelişiminde rol oynayan diğer faktörler şunlardır:

• Genetik Yatkınlık: Çölyak hastalığı genetik bir yatkınlık gerektirir. Özellikle HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 gen varyantlarına sahip olan kişilerde çölyak hastalığı riski daha yüksektir. Ailede çölyak hastalığı öyküsü olan bireylerin de risk altında olduğu unutulmamalıdır. (bkz: https://www.nedemek.page/kavramlar/genetik%20yatkınlık)
• Glüten Tüketimi: Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Glüten içeren besinlerin tüketimi, çölyak hastalığı olan bireylerde bağışıklık sistemini tetikler ve ince bağırsak hasarına yol açar. (bkz: https://www.nedemek.page/kavramlar/glüten)
• Otoimmün Reaksiyon: Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırmasıyla karakterize edilen bir otoimmün hastalıktır. Glütenin tetiklediği bu reaksiyon, ince bağırsakların zarar görmesine neden olur. (bkz: https://www.nedemek.page/kavramlar/otoimmün%20reaksiyon)
• Diğer Faktörler: Bazı araştırmalar, bağırsak mikrobiyotasının, enfeksiyonların ve çevresel faktörlerin de çölyak hastalığının gelişiminde rol oynayabileceğini göstermektedir.

Özetle, çölyak hastalığı, genetik yatkınlığı olan bireylerde glüten tüketimi sonucu gelişen bir otoimmün reaksiyon sonucu ortaya çıkar ve ince bağırsak hasarına yol açar. Hastalığın kesin nedeni tam olarak anlaşılamamış olsa da, glütenin tetikleyici rolü ve genetik faktörlerin önemi bilinmektedir.